Khi mùa chuyển giao đến, miền đất nắng Phan Rang lại đón nhận những cơn mưa đầu mùa, giúp xua tan đi cái nóng của mùa hè. Thời điểm này người dân Ninh Thuận và đồng bào Chăm háo hức đón chào mùa Lễ hội Kate.
Đây là lễ hội lớn mang đến không khí đặc biệt với những màn múa uyển chuyển, bài hát dân ca Chăm hòa cùng nhịp điệu của trống Gi Năng, trống Paranưng và tiếng kèn Saranai. Tất cả tạo nên không gian lễ hội đầy sống động và thiêng liêng. Nếu bạn đã từng trải qua du lịch Ninh Thuận và tham gia lễ hội này, hẳn sẽ khắc sâu trong trí nhớ và mong muốn trở lại nơi này lần nữa. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những nét đặc sắc trong lễ hội này ngay sau đây nhé!
I. Đôi nét về lễ hội Kate – Di sản văn hóa độc đáo của dân tộc Chăm Ninh Thuận
Hàng năm, khi đến tháng 7 người Chăm Bàlamôn ở tỉnh Ninh Thuận tràn đầy sự háo hức để chào đón Lễ hội Kate. Đây là dịp để tưởng nhớ các vị thần như Po Klaung Garai, Po Rame, và tổ tiên cùng những thần linh đã ân cần giúp đỡ con người. Lễ hội được diễn ra trong một không gian rộng lớn, bao gồm đền tháp, các làng và gia đình được sắp xếp theo trình tự kỹ lưỡng, tạo nên một dòng chảy phong phú và đa dạng của nền văn hóa lễ hội Chăm.
Lễ hội Katê được chia thành hai phần hấp dẫn: Lễ và hội. Phần lễ bao gồm những nghi lễ từ lễ đón y phục trang trọng, mở cửa tháp linh thiêng cho đến lễ tắm tượng thần truyền thống. Sau khi lễ kết thúc, phần hội chào đón bằng tiếng hát và vũ điệu sôi động của người Chăm. Hòa cùng không khí sôi động này, bạn sẽ có cơ hội thưởng thức vẻ đẹp cổ kính của các đền tháp nguy nga của người Chăm và tận hưởng niềm vui cùng người dân địa phương.
Đắm mình trong những màn trình diễn múa Apsara tuyệt mỹ cùng với điệu múa quạt lộng lẫy của những cô gái Chăm trong trang phục áo dài truyền thống. Bên cạnh đó, là âm nhạc độc đáo từ tiếng trống Paranưng và kèn Saranai càng khiến trái tim bạn thêm phấn khởi. Và đừng quên khám phá bữa tiệc ẩm thực đặc trưng của người Chăm và Lễ hội Katê thực sự là một biểu tượng minh chứng cho sự đa dạng và phong phú trong văn hóa Việt Nam.
Đây là một sự kiện tôn giáo đặc biệt của đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn, diễn ra tại tỉnh Ninh Thuận vào ngày 23, 24 và 25 tháng 10 theo lịch Dương. Để đảm bảo thành công của lễ hội, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Thuận đã chỉ đạo các Sở, Ban ngành và địa phương cùng tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động tại các đền tháp và các sự kiện văn hóa, văn nghệ và thể thao liên quan. Tất cả những hoạt động này sẽ được tiến hành một cách an toàn, tiết kiệm và phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về phòng chống dịch Covid-19. Đồng thời, sẽ có các hoạt động thăm hỏi và động viên đặc biệt nhằm gửi thông điệp đến các vị chức sắc, chức việc và các gia đình chính sách và tiêu biểu.
II. Địa điểm tổ chức Lễ hội Katê
1. Lễ hội Katê diễn ra trên các tháp Chăm
Lễ hội Katê tại Ninh Thuận khởi đầu với nghi lễ tôn kính tại các đền tháp, do thầy cả sư – người chủ lễ, đứng đầu và chỉ đạo. Trong khi thầy cả sư sử dụng đàn Kanhi và truyền tải những bài thánh ca, bà bóng thực hiện lễ dâng lên các vị thần. Tiếp theo, thủ tục tắm tượng được chủ lễ trực tiếp chủ trì, với sự tham gia của một số tu sĩ Bà La Môn.
Tại các đền tháp, các vật phẩm lễ được sử dụng trong Lễ hội Katê bao gồm: Một con dê lớn và ba con gà được dùng để làm lễ tẩy uế trên tháp. Ngoài ra, còn có năm mâm cơm với canh và thịt dê, một mâm cơm với muối vừng, ba ổ bánh gạo và một số loại hoa quả. Người dân cũng chuẩn bị rượu, trứng, xôi chè, trầu cau và các vật phẩm lễ khác. Bên cạnh việc cúng trên các tháp, dưới chân tháp còn có hàng trăm mâm lễ khác, do người tham dự lễ hội chuẩn bị trong tâm.
Lễ hội Katê Ninh Thuận tại tháp, diễn ra qua những bước tổ chức đặc biệt sau:
- Đầu tiên, một nghi thức đặc biệt diễn ra khi người em út Raglai trên núi mang y phục đến. Lễ rước y phục được tổ chức vào lúc 7 giờ sáng, với sự trang trọng và tôn nghiêm.
- Tiếp theo, người chủ lễ mở cửa tháp, mời các thần linh đến và thưởng thức lễ vật đã được dâng lên.
- Sau khi mở cửa tháp, người Chăm tổ chức các nghi lễ tôn vinh tượng thần. Trước hết là lễ tắm Manei yang, sau đó là lễ trang phục cho tượng thần Anguei khan aw kapo. Cuối cùng, đến phần đại lễ Adaoh tama – nghi lễ quan trọng nhất. Phần đại lễ bắt đầu lúc 9 giờ sáng và kéo dài khoảng 3 tiếng đến 11 giờ trưa. Sau khi hoàn thành, người dân quay trở lại làng và tiếp tục các nghi lễ của lễ hội.
2. Tổ chức tại gia đình
Trong làng Kate Ninh Thuận, lễ hội không chỉ diễn ra trên các đền tháp mà còn được tổ chức ngay tại các gia đình. Tại đây, nghi thức cúng lễ được kết hợp với những hoạt động vui chơi. Trước khi lễ hội bắt đầu, cả làng cùng nhau làm sạch đền thờ, sắp xếp và trang trí Nhà Làng, chuẩn bị không gian sân bãi, thực phẩm, đồ uống và các vật dụng khác. Các tiết mục văn nghệ cũng được chuẩn bị để mang đến không khí vui chơi hấp dẫn trong lễ hội.
Tại từng gia đình trong làng, nghi thức cúng lễ cũng được tổ chức trang trọng không kém phần long trọng so với nghi lễ trên các đền tháp. Mỗi làng thờ một vị thần riêng biệt, tùy theo tín ngưỡng, nhưng mục đích chung là cúng tế thần của làng, tương tự như việc người Kinh thờ Thành Hoàng. Người chủ trì tại làng thường không phải là một chức sắc tôn giáo, mà là người được dân làng tín nhiệm và tin tưởng. Họ đại diện cho cả làng để cúng lễ và mang đến lễ vật, mong muốn được bảo vệ và mang lại niềm vui, may mắn cho tất cả người dân và gia đình trong làng.
III. Những lưu ý quan trọng khi tham gia Lễ hội Katê Ninh Thuận
Lễ hội Katê tại Ninh Thuận là một sự kiện thu hút rất đông du khách, để trải nghiệm một cách an lành và thú vị, hãy lưu ý những điều sau đây:
- Bảo vệ tài sản cá nhân: Do lễ hội thu hút đông đảo người tham dự, hãy chú ý bảo vệ tài sản cá nhân, không mang theo những đồ trang sức có giá trị hoặc các vật phẩm quý giá khi tham gia lễ hội.
- Ngày thứ hai của Lễ hội Katê tại Tháp Po Klong Garai thường có lượng du khách đông nhất. Để có trải nghiệm tốt nhất và có vị trí tham gia lễ hội thuận lợi, hãy đến sớm hơn thời gian công bố kịch bản (trước 7 giờ sáng). Điều này giúp bạn tận hưởng không khí lễ hội một cách đầy đủ và tránh tình trạng quá tải.
- Nếu bạn muốn tham gia Lễ hội Katê tại Ninh Thuận theo phong cách Chăm đích thực, hãy trang bị cho mình trang phục đặc biệt. Bạn có thể thuê hoặc mua bộ trang phục tại làng Mỹ Nghiệp hoặc Tháp Po Klong Garai. Trong lễ hội, hãy lưu giữ những khoảnh khắc đẹp và tạo kỷ niệm đáng nhớ bằng những bức ảnh sống động.
IV. Lời kết
Đến với vùng đất Panduranga, bạn sẽ khám phá Lễ hội Kate Ninh Thuận – một trải nghiệm đầy màu sắc và phong cách văn hóa Chăm, hy vọng rằng bạn sẽ sớm có cơ hội tham gia để khám phá văn hóa đặc trưng của cộng đồng người Chăm tại đây.
Để tìm hiểu thêm nhiều thông tin thú vị khác hãy truy cập vào website Phanrangland.com với kho dữ liệu phong phú nhiều chủ đề như mua bán nhà đất, cho thuê, sang nhượng, đầu tư bất động sản, kinh nghiệm du lịch, món ăn vùng miền,…. hoặc có thể nhận được sự tư vấn qua số hotline 0978 339 328 luôn có bộ phận tư vấn viên nhiều kinh nghiệm, nhiệt tình sẵn sàng giải đáp những thông tin có liên quan một cách nhanh chóng và kịp thời.
