Nội Dung Chính
Điện hạt nhân ở Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới với dự án Ninh Thuận đầy tiềm năng. Đây là bước đi chiến lược nhằm đảm bảo an ninh năng lượng, hướng tới nền kinh tế xanh bền vững. Cùng tìm hiểu chi tiết về cơ hội và thách thức của điện hạt nhân trong tương lai Việt Nam.
1. Tổng quan về điện hạt nhân ở Việt Nam
Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận lần đầu được Quốc hội phê duyệt vào năm 2009 với tổng công suất 4.000 MW, bao gồm hai nhà máy trên diện tích rộng 1.642 ha. Tuy nhiên, năm 2016, dự án đã bị tạm hoãn do nhiều yếu tố khách quan.
Ngày 25/11/2024, tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, chủ trương tái khởi động dự án điện hạt nhân Ninh Thuận được thống nhất, đồng thời tiếp tục phát triển chương trình điện hạt nhân tại Việt Nam.
Phiên bế mạc kỳ họp thứ 8 của Quốc hội khóa XV ngày 30/11/2024 đã chính thức thông qua nghị quyết tiếp tục ủng hộ đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Trước đó, Luật Điện lực (sửa đổi) với các chính sách mới về phát triển điện hạt nhân cũng được Quốc hội thông qua, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho dự án.
Ngày 5/12, Tổng Bí thư Tô Lâm đã trực tiếp kiểm tra khu vực Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, chỉ đạo chuẩn bị các điều kiện cần thiết để dự án được tái khởi động. Đồng thời, Chính phủ cũng đã xem xét đề xuất sửa đổi Luật Năng lượng nguyên tử nhằm hoàn thiện khung pháp lý.
Việc này đánh dấu bước chuyển quan trọng điện hạt nhân ở Việt Nam tại Ninh Thuận quyết tâm phát triển nguồn năng lượng bền vững với chi phí hợp lý, đáp ứng nhu cầu cấp thiết của nền kinh tế hiện nay. Điện hạt nhân trở thành giải pháp trọng yếu cho tương lai năng lượng quốc gia.
2. Điện hạt nhân ở Việt Nam và chiến lược năng lượng quốc gia
Từ những năm 1950, năng lượng hạt nhân đã được nhiều quốc gia đánh giá cao nhờ khả năng cung cấp nguồn điện lớn và ổn định với chi phí thấp. Mỗi kilogram uranium tạo ra năng lượng gấp 20.000 lần than đá, biến điện hạt nhân thành giải pháp tiềm năng cho tương lai thiếu hụt năng lượng.
Theo báo cáo mới nhất của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), điện hạt nhân hiện chiếm gần 10% sản lượng điện toàn cầu và đóng góp một phần tư điện năng phát thải thấp. Năm 2023, Hoa Kỳ, Trung Quốc và Pháp là những quốc gia dẫn đầu sản xuất điện hạt nhân, trong đó Trung Quốc xây dựng thêm 5 lò phản ứng mới.
Tại COP28, hơn 20 quốc gia cam kết tăng gấp ba công suất điện hạt nhân để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào 2050. Hiện thế giới có hơn 400 lò phản ứng hạt nhân đang vận hành và nhiều nước tiếp tục nghiên cứu phát triển công nghệ này.
Ở Việt Nam, theo Quy hoạch điện VIII, nhu cầu công suất điện sẽ tăng từ 150.000 MW năm 2030 lên gần 500.000 MW năm 2050. Mặc dù điện mặt trời và điện gió là nguồn năng lượng xanh, tính không ổn định và phụ thuộc vào thiên nhiên khiến chúng khó đáp ứng đủ nhu cầu. Nhiệt điện than thì đối mặt thách thức về giảm phát thải. Do đó, điện hạt nhân được xem là giải pháp chiến lược quan trọng để đảm bảo nguồn năng lượng ổn định và sạch.
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh tại Quốc hội ngày 26/10/2024 rằng để đạt đủ điện vào năm 2045, Việt Nam cần phát triển điện hạt nhân song song với năng lượng tái tạo. Ông cũng yêu cầu tiến hành nhanh chóng và đồng bộ các khâu triển khai dự án điện hạt nhân, tránh trì hoãn để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
3. Việt Nam và sự cấp thiết của phát triển điện hạt nhân bền vững
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh sự cần thiết phải phát triển điện hạt nhân nhằm đảm bảo nguồn điện nền ổn định, phục vụ hiệu quả năng lượng tái tạo như điện mặt trời và điện gió. Điện than và thủy điện hiện không còn dư địa phát triển, trong khi cam kết tại COP26 đòi hỏi phải thúc đẩy năng lượng sạch, khiến điện hạt nhân trở thành xu hướng tất yếu.
Ninh Thuận được xác định là vị trí phù hợp nhất để phát triển dự án điện hạt nhân sau quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng từ các bộ ngành và đối tác quốc tế.
PGS.TS Trần Văn Bình (ĐH Bách khoa Hà Nội) khẳng định điện hạt nhân là nguồn điện nền xanh, bền vững, thay thế nhiệt điện than và giảm phát thải khí nhà kính, đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng. Tổng Bí thư Tô Lâm cũng nhấn mạnh tính an toàn cao của điện hạt nhân và sự cần thiết phải triển khai dự án này.
Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận, ông Trần Quốc Nam, cho biết người dân địa phương rất ủng hộ chủ trương tiếp tục đầu tư dự án điện hạt nhân, xem đây là cơ hội ổn định kinh tế xã hội và phát triển bền vững của tỉnh và cả nước.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân chỉ ra ba lợi ích chính của dự án Ninh Thuận: cung cấp nguồn điện nền sạch đảm bảo an ninh năng lượng; góp phần phát triển kinh tế xã hội và tiềm năng xuất khẩu năng lượng; thúc đẩy phát triển công nghệ cao và nguồn nhân lực chất lượng cho ngành năng lượng nguyên tử.
4. Cơ hội phát triển khoa học công nghệ từ dự án điện hạt nhân Ninh Thuận
Trong hơn 40 năm qua, Đông Nam Á chưa có nhà máy điện hạt nhân nào hoạt động do nhiều thách thức về trình độ khoa học công nghệ. Việc tái khởi động dự án điện hạt nhân Ninh Thuận không chỉ giúp giải quyết nhu cầu năng lượng mà còn thúc đẩy sự phát triển ngành khoa học hạt nhân trong nước.
Dự án yêu cầu xây dựng đội ngũ chuyên gia giỏi về vật lý hạt nhân, đồng thời khuyến khích đầu tư mạnh vào giáo dục và nghiên cứu khoa học tại các trường đại học, viện nghiên cứu.
Ngoài ra, điện hạt nhân thúc đẩy hợp tác quốc tế với các nước có công nghệ tiên tiến như Nga, Nhật Bản, Pháp, giúp Việt Nam tiếp nhận kỹ thuật hiện đại. Việc phát triển dự án cũng đòi hỏi nâng cao năng lực quản lý rủi ro và an toàn, đồng thời thúc đẩy hiện đại hóa hạ tầng kỹ thuật và công nghiệp phụ trợ.
Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận mở ra cơ hội phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, nhưng cần được triển khai chặt chẽ, an toàn và hiệu quả để đảm bảo bền vững.
Để tìm hiểu thêm hoặc còn thắc mắc khác đừng ngần ngại bạn hãy liên hệ đến hotline 0978 339 328 hoặc truy cập website phanrangland.com để được chuyên viên giải đáp.
